Blog: Centra Blerick en Tegelen: de openbare ruimte in transitie

Al eerder schreven we vanuit DNWS over de stadsdeelcentra Blerick en Tegelen in de gemeente Venlo. Deze twee kernen proberen hun centra nieuw leven in te blazen door de openbare ruimte in te zetten als middel om de waardering van de bezoekers te verhogen en economische prestaties te versterken. Kennispartners StadsKracht en RuimteVerhaal zijn de laatste jaren betrokken geweest bij de bottom-up planvorming, met recentelijk de presentatie van de plannen. In deze blog vertellen zij over de plannen.   

Pimm Terhorst (RuimteVerhaal) & Stefan van Aarle (StadsKracht) 

Focus op mensen in plaats van auto’s in Blerick 

De sluiting van winkels laat zich sterk voelen in Nederlandse stads- en dorpscentra. De aantrekkelijkheid staat onder druk en commerciële vastgoedprijzen dalen. Blerick en Tegelen willen inzetten op een compact dorps- of stadshart met een bredere mix van functies. Ook de openbare ruimte verdient meer aandacht, want enkel een aantrekkelijke functiemix is onvoldoende.  

StadsKracht en RuimteVerhaal kennen diverse voorbeelden waar de openbare ruimte is ingericht als verblijfsplek, met daarbij voldoende zitgelegenheden, groen en (speel)faciliteiten. Uit onderzoek blijkt dat dit bezoekers stimuleert om langer in het centrum te verblijven. Een memorabele openbare ruimte passend bij de lokale identiteit helpt het centrum bovendien om zich te onderscheiden van de concurrentie. Investeren in een aantrekkelijke openbare ruimte heeft als bijkomend voordeel dat vastgoedeigenaren en ondernemers zelf ook de handschoen oppakken en ook voor investeringen zorgen, zoals een verbetering van de gevelkwaliteit van het vastgoed.    

Klei en keramiek als verhaallijn in Tegelen 

Tegelen heeft haar wortels in de klei. Deze klei is 2 miljoen jaar geleden ontstaan en bij uitstek geschikt voor het maken van allerlei producten, zoals dakpannen en bakstenen. Het rijke keramische verleden is nog altijd zichtbaar in de markante schoorstenen en in de productie van dakpannen. Ongeveer 65% van alle Nederlandse dakpannen komt uit Tegelen. Hoe mooi is het om dit stukje ‘DNA’ als kapstok te gebruiken bij het aantrekkelijker maken van het centrum? De openbare ruimte vertelt straks het verhaal van het industriële kleiverleden. Dat begint door te werken met producten die gemaakt zijn van klei, zoals de rode en gele straatklinkers. In het centrum komen tevens verwijzingen naar de kenmerkende smalspoortjes met kiepkarretjes, waarmee vroeger de klei werd getransporteerd. Twee cortenstalen goten lopen door de belangrijkste winkelstraat en verbinden de belangrijkste plekken in het centrum. Zo worden bezoekers op het juiste spoor gezet. Tegelijkertijd zorgen de goten voor het infiltreren en bergen van regenwater. Een slimme combinatie van storytelling en klimaatadaptatie. Verder wordt het centrum van Tegelen opgedeeld in een aantal (verblijfs)plekken die qua inrichting verwijzen naar belangrijke stappen in de keramische productie, zoals het mengen, drogen en bakken van de klei.  

Aan de overkant van de Maas ligt Blerick. Het is van oorsprong een middeleeuwse nederzetting en een deel van die geschiedenis is nog altijd zichtbaar in het centrum. Maar ook Blerick kampt met uitdagingen. Daarom is er door StadsKracht en RuimteVerhaal een ontwikkelingsvisie opgesteld met drie strategische stappen:  

1. Focus op een compacte kern met twee knooppunten: de Wieën voor dagelijkse boodschappen en het Laurentiusplein c.q. warenhuis Berden als het hart van vermaak. Focus zorgt ervoor dat bezoekers zich herkennen in het thema. 
2. Zorg in het gebied tussen de twee knooppunten voor functieverbreding. Ga op zoek naar (semi-)openbare diensten zoals een huisarts, fysio, kapper en tandarts. Haal deze naar het centrum door ondernemers gevestigd buiten het centrum te verplaatsen. Dit is reeds in gang gezet met een transformatiefonds.
3. Creëer memorabele plekken door in de openbare ruimte te investeren en de eigen, historische identiteit zichtbaar te maken. Zo staat de Carleysplaats nu vol auto’s, terwijl deze plek in het hart van Blerick bij uitstek een prettige verblijfsplaats kan worden waar mensen samenkomen. Op het Antoniusplein en het terrein van de Sint-Antonius van Paduakerk stond ooit de Lambertuskerk. Door de contouren van dit bouwwerk zichtbaar te maken, ontstaat een schakel tussen de hoofdstraat en de Maas.

Toekomst 

De voorbeelden uit Blerick en Tegelen laten zien dat de openbare ruimte in centra steeds belangrijker wordt. Het lokale draagvlak om hiermee aan de slag te gaan is groot, getuige de talrijke ‘ambassadeurs’ die nu opstaan. Zo heeft gemeente Venlo de plannen opgenomen in de kadernota waarop de nieuwe gemeentebegroting wordt gebaseerd. Daarmee is er straks dus budget om (met een deel van) de plannen aan de slag te gaan en ze daadwerkelijk te realiseren. Nieuwsgierig geworden? Lees hier de visie op de openbare ruimte van Tegelen.

Lees ook: 

• Placemaking als nieuwe identiteitsdrager voor kleine kernen  
• Blerick en Tegelen bundelen krachten: samen kom je echt verder