Week van de BIZ – Q&A voor gemeente

Gemeenten hebben een belangrijke rol in het BIZ-proces maar niet altijd de kennis in huis om ondernemers en vastgoedeigenaren met vragen of hulpverzoeken goed te bedienen. Met welke belangrijke onderwerpen krijg je als gemeente te maken bij een BIZ-oprichting en daarna? Deze onderwerpen werden besproken tijdens de workshop ‘BIZ voor gemeenten’ onder leiding van Farzad Ghaus (Stad & Co) en Jorge van Vliet (DNWS).

Alle relevante informatie en vragen & antwoorden uit de workshop hebben we samengevat in een Q&A.

Moeten gemeenten in coronatijd BIZ’en stimuleren of juist niet (vanwege belastingdruk op ondernemers)?

Als er samenwerkingen ontstaan, er enthousiasme is en er voldoende redenen zijn om nu een BIZ op te richten, is ons advies aan gemeenten: om dat vooral te stimuleren. Maar het blijft van belang dat het initiatief vanuit het gebied (ondernemers en/of eigenaren) moet komen. Het grootste verschil tussen een BIZ en reguliere belastingen is dat ondernemers en/of eigenaren voor die belastingen betalen, maar niet mogen bepalen wat er met het budget gebeurt. In het geval van een BIZ kom het geld terug bij de ondernemers en/of eigenaren en bepalen zij vervolgens waaraan het wordt besteed. Als er ideeën zijn om het budget collectief te investeren in acties, regelingen en/of coronamaatregelen, aanvullend op die van de overheid, is het goed om als gemeente een BIZ oprichting te stimuleren.

Hoe ver kan/mag een gemeente gaan met het stimuleren van een BIZ?

Een grens die een gemeente niet moet overschrijden is dat ondernemers en/of eigenaren druk voelen om een BIZ op te richten omdat de overheid dit wil. Het initiatief moet écht vanuit het gebied zelf komen. Een gemeente beschikt over veel kennis en kunde als het gaat over ontwikkelingen in winkelgebieden en op bedrijventerreinen. Het is goed om een BIZ oprichting te stimuleren als een BIZ bijdraagt aan de economie van een gebied. Op die manier worden ondernemers en/of eigenaren ook geholpen.

Welke rol(len) heeft de gemeente?

Een gemeente is niet verplicht een BIZ initiatief te accepteren, indien daar bijvoorbeeld te weinig capaciteit voor is. Op het moment dat er is besloten om een BIZ mogelijk te maken, is wettelijk vastgelegd wat de rol van de gemeente is. Een belangrijke activiteit is de organisatie van een draagvlakmeting. Alleen de gemeente is bevoegd deze te organiseren. Een andere taak die de gemeente uitvoert is het ophalen van de BIZ-bijdragen, die als subsidie wordt uitgekeerd aan de BIZ. De gemeente heeft ook een controlerende taak: heeft de BIZ het budget besteed volgens de wet en volgens het BIZ-plan?

Stad & Co en DNWS signaleren een beweging in het takenpakket van de gemeente. Een gemeente bekijkt ook gebieden waar ambitie is voor transitie (bijvoorbeeld kantoren transformeren naar woningen en het compacter maken van centrumgebieden). Gemeenten gaan met BIZ’en in gesprek en proberen tot een gezamenlijke ambitie te komen. In sommige gevallen stellen gemeenten zelfs geld beschikbaar aan de BIZ (via speciale subsidieregelingen of door te investeren in bepaalde acties).

Hoe kunnen een vastgoed-BIZ en een gebruikers-BIZ op een effectieve wijze op elkaar aansluiten?

Dit is situatie-afhankelijk. Er moet eerst worden vastgesteld of er een gezamenlijke ambitie is. Als dat het geval is, wordt er eenvoudig een gezamenlijk activiteitenplan opgesteld. Wanneer beiden partijen wel willen investeren, maar een gezamenlijke ambitie ontbreekt, kunnen zij investeren in hun eigen thema’s.

Mag een gemeente twee gebruikers-BIZ’en opzetten voor één gebied, waarbij de ene BIZ in reguliere activiteiten en de andere BIZ in parkeergeld investeert?

Het voorbeeld om te investeren in parkeergelden komt vaker voor, de wet verbiedt dit niet zolang de ondernemers en/of eigenaren zelf een extra investering willen doen om parkeren aantrekkelijker te maken. Ook hierbij geldt dat het initiatief niet vanuit de gemeente mag komen, maar op het moment dat ondernemers en/of eigenaren en de gemeente samen bepalen parkeertarieven te verlagen of gratis aan te bieden en dat verlies met elkaar te delen, is deze constructie mogelijk.

Hoe wordt er nu en in de toekomst – onder invloed van corona – naar de BIZ gekeken door ondernemers, eigenaren, gemeenten en BIZ-begeleiders?

Er zijn voorbeelden van gebieden die juist nu door corona zien dat ze met een BIZ sneller in actie komen, bijvoorbeeld met online initiatieven of in het contact met de gemeente. Het belang van de BIZ wordt in de toekomst waarschijnlijk nog groter. Met name als het gaat over het herstel van de economie. BIZ’en gaan een actievere rol innemen als gesprekspartner met de overheid en zijn onderling sneller in staat activiteiten te organiseren doordat de vereniging georganiseerd is en over een netwerk beschikt.

Kent de BIZ ook een ‘ingroei-model’, waarin het jaarlijkse bedrag meegroeit met de economie?

Het ingroeimodel is van toepassing voor ondernemers en/of eigenaren die een BIZ gaan starten. Deze constructie kan interessant zijn voor BIZ’en die nu willen oprichten en verwachten naweeën te ervaren van de coronacrisis. De BIZ-bijdrage begint dan in 2021 op een laag niveau en wordt jaarlijks verhoogd. In dit proces is een goede afstemming met de gemeente cruciaal. Wat in dit verband interessant is, is dat wanneer een gebied nét voor de coronacrisis een BIZ heeft opgezet en de situatie in dat gebied nu volledig veranderd is, er kan worden besloten om de verordening in te trekken. Er kan dan opnieuw worden gekozen om een BIZ op te richten of dit juist nu niet te doen. Dit initiatief moet wederom van de ondernemers en/of eigenaren komen.

Mag de overheid de BIZ’en die aflopen automatisch verlengen vanwege de coronacrisis?

In april j.l. is het initiatief genomen door verschillende partijen waarbij de overheid is gevraagd een noodwet te ontwikkelen voor BIZ’en die dit jaar aflopen. De noodwet zou het automatisch verlengen mogelijk kunnen maken. Deze noodwet is tot op heden niet ontwikkeld en Stad & Co en DNWS verwachten ook niet dat deze wet er komt. Stad & Co en DNWS zijn hiervan zelf geen voorstander, aangezien de betrokken ondernemers en/of eigenaren in dit geval niet zelf bepalen of een BIZ verlengd wordt.

Hoe kan de BIZ omgaan met budgetten die dit jaar niet zijn uitgegeven?

Dit betekent dat een BIZ niet voldoet aan het jaarplan waarop de gemeente controleert. In dat geval wordt de BIZ om een korte toelichting gevraagd. In de huidige situatie, wordt waarschijnlijk standaard verwezen naar corona. Dit is een valide argument om het budget mee te nemen naar het volgende jaar. Dit budget kan dan het volgende jaar of zelfs het jaar daarop, binnen de kaders van het BIZplan worden besteed. Het is geen verplichting dat het geld waarvoor het bedoeld is in dat specifieke jaar moet worden uitgegeven. Wanneer ondernemers en/of eigenaren van het BIZ-plan afwijken is het voor de gemeente van belang dat daarvoor ruim draagvlak is in het gebied.

Is het mogelijk binnen een BIZ andere stakeholders mee te laten betalen?

Bij een BIZ is ten opzichte van een ondernemersfonds op basis van OZB de gebiedsafbakening altijd compacter. Binnen het bepaalde gebied doet iedereen een bijdrage, het maakt dan niet uit wat voor een bestemming een pand heeft (m.u.v. woningen). Het is wettelijk niet toegestaan om panden buiten die gebiedsafbakening te verplichten mee te betalen. Het is wel mogelijk om hen te vragen om een vrijwillige bijdrage.

Kan een BIZ ook worden ingesteld voor een kortere periode dan vijf jaar?

Het is mogelijk een BIZ in te stellen voor een, twee, drie, vier of maximaal vijf jaar. De meeste verenigingen kiezen voor vijf jaar omdat het veel werk kost een BIZ op te zetten. En omdat de BIZ dan voldoende tijd heeft om de activiteiten om te zetten in zichtbare resultaten en er lange termijn afspraken met leveranciers kunnen worden gemaakt.

Is het mogelijk om ondernemers en vastgoedeigenaren te organiseren in een gecombineerde BIZ?

Ja. Er bestaan drie verschillende soorten BIZ’en: 1) gebruikers, 2) eigenaren, 3) gebruikers én eigenaren.

Heeft u nog andere vragen?

Neem dan gerust contact met ons op via: info@stadenco.nl | info@dnws.nl

Wist u dat:

• Er in Nederland in 106 gemeenten BIZ’en actief zijn?
• Provincie Zuid-Holland de meeste gemeenten heeft met actieve BIZ’en en dat dit in totaal om 32 gemeenten gaat (2019)?
• De oprichting voor veel BIZ’en waarschijnlijk niet mogelijk was geweest zonder (financiële) ondersteuning van gemeenten en provincies?